Γιόγκα και Θεραπευτική Γιόγκα για Καρκινοπαθείς

Yoga & Yoga Therapy για κάθε βήμα στην αντιμετώπιση του Καρκίνου.

Από την Εύη Δημητριάδου, Πιστοποιημένη Yoga Therapist, Αριστούχος Απόφοιτη Φυσιοθεραπείας, σε Μεταπτυχιακό στην Νευροεπιστήμη και Ψυχολογία στο King’s College.

Το κείμενο είναι από την παρουσίαση της στο British Society of Integrative Oncology (BSIO) στις 6/10 ως κύρια ομιλήτρια για τον υποστηρικτικό ρόλο της Γιόγκα, βάση επιστημονικών ερευνών.

Καρκίνος και παρενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία του καρκίνου

Οι καρκινοπαθείς όχι μόνο βιώνουν την ασθένεια, αλλά υποφέρουν από πολλές  παρενέργειες των θεραπειών κατά του καρκίνου, οι οποίες συχνά διαρκούν χρόνια μετά την ολοκλήρωση τους.

Η εύρεση αποτελεσματικών τρόπων διαχείρισης των παρενεργειών που σχετίζονται με τη θεραπεία του καρκίνου είναι μεταξύ των υψηλότερων προτεραιοτήτων στα περισσότερα Εθνικά Ινστιτούτα Καρκίνου παγκοσμίως.

Παρά τις τόσες πολλές παρενέργειες, οι περισσότερες από αυτές είναι διαχειρίσιμες και ακόμη και αναστρέψιμες με τις κατάλληλες επιλογές τρόπου ζωής, όπως η σωματική δραστηριότητα και η διαχείριση των επιπέδων στρες, στόχοι που υποστηρίζονται πλήρως από τη γιόγκα και την θεραπευτική γιόγκα.

Γιόγκα και Θεραπευτική Γιόγκα

Η γιόγκα είναι μια αρχαία πρακτική για το σώμα και το νου, που προάγει και διατηρεί τη σωματική και ψυχική ευεξία μέσω κινήσεων/στάσεων, τεχνικών αναπνοής και καθοδηγούμενης χαλάρωσης ή διαλογισμού.

Οι κινήσεις/στάσεις της γιόγκα εκτελούνται συχνά με αργό και ελεγχόμενο τρόπο που απαιτεί συντονισμό και συνεχή επίγνωση της θέσης του σώματος στο διάστημα. Εκτός από την προαγωγή της σωματικής υγείας (μυοσκελετική, καρδιαγγειακή και μεταβολική υγεία), αυτός ο τύπος κίνησης βοηθά επίσης στον συντονισμό της ιδιοδεκτικής επίγνωσης.

Η επίγνωση της αναπνοής και η συνειδητή ρύθμιση της αναπνοής που λαμβάνει χώρα σε κάθε μάθημα γιόγκα, προωθεί τη χρήση υποστηρικτικών μοτίβων αναπνοής σε καταστάσεις της καθημερινότητας. Η αναπνοή συχνά χρησιμοποιείται για να «στρέψει» την προσοχή προς τις δυσάρεστες ή αγχωτικές αισθήσεις που προκύπτουν αντί να τις αποφύγει ή να τις καταπολεμήσει.

Οι αργές αλλαγές στην αναπνοή μπορούν να αλλάξουν τις συναισθηματικές καταστάσεις και να επηρεάσουν την ευημερία (Sovic, 2000, Russo et al., 2017), ενώ η καθοδηγούμενη χαλάρωση (Hadjibalassi et al., 2018) και οι θετικές επιβεβαιώσεις (Epton et al., 2015) έχουν θετικά στον άξονα υποθαλάμου- υπόφυσης- επινεφριδίων (HPA), στη μείωση του στρες και στις αλλαγές συμπεριφοράς.

Πιο συγκεκριμένα, με την αργή αναπνοή που επιτυγχάνεται με συγκεκριμένες πρακτικές αναπνοής έχουμε πιο αργό καρδιακό ρυθμό, αύξηση του παρασυμπαθητικού τόνου και αύξηση των κυμάτων θήτα που σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με καλύτερη μνήμη και γνωσιακή επεξεργασία/επεξεργασία πληροφοριών.

Η δε εκπνοή με σφιγμένα χείλη, μια πρακτική αναπνοής που επιμηκύνει κυρίως την εκπνοή προτείνεται για τη δύσπνοια (κοινό σύμπτωμα καρδιοτοξικότητας) από τους Αμερικάνους Πνευμονολόγους (American Chest Physicians) και την Αμερικανική Ένωση για τον Καρκίνο (American Cancer Society).

Οι πρακτικές γιόγκα με τις κινήσεις/στάσεις, τις αναπνευστικές πρακτικές και τους διαλογισμούς μειώνουν το αλλοστατικό φορτίο και αποκαθιστούν τη βέλτιστη ομοιόσταση και το απαραίτητο περιβάλλον για τη Νευρογένεση, έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για τη μνήμη μας, τη διάθεση και τη συναισθηματική μας ρύθμιση και τη συνολική ψυχική υγεία (Streeter et al., 2012, Janelsins et al., 2016).

Η Yoga Therapy είναι η κλινική εφαρμογή των αρχών και πρακτικών της γιόγκα που προάγουν την υγεία και την ευεξία μέσα σε μια θεραπευτική σχέση που περιλαμβάνει εξατομικευμένη αξιολόγηση, καθορισμό στόχων, διαχείριση τρόπου ζωής και πρακτικές γιόγκα για άτομα ή μικρές ομάδες, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό των Yoga Therapists (IAYT) .

Η Yoga Therapy, ή Θεραπευτική Γιόγκα, είναι η εξατομικευμένη εφαρμογή της γιόγκα που λαμβάνει υπόψη τη κατάσταση του ατόμου σε πολλά επίπεδα όπως στο σώμα, στο επίπεδο ενέργειας, στην κατάσταση του νευρικού συστήματος και του νου. Παρέχεται ως πρόληψη, θεραπεία και παρηγορητική φροντίδα σε προσωπικές συνεδρίες ή ομάδες με κοινά θέματα από Πιστοποιημένους Yoga Therapists που αρκετά συχνά είναι και επαγγελματίες Υγείας όπως Ψυχολόγοι, Φυσικοθεραπευτές, Νοσηλευτές ή Γιατροί.

Τόσο η Yoga όσο και η Yoga Therapy λειτουργούν σε σύμφωνα με τους κύριους στόχους της ιατρικής κοινότητας για την υποστήριξη των ατόμων που αντιμετωπίζουν αυτήν την κοινή αλλά σοβαρή πρόκληση του καρκίνου, για καλύτερη ανοχή στη θεραπεία τους, την καλύτερης διαχείρισης των παρενεργειών της θεραπείας και βεβαίως για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Οι ανάγκες και τα εργαλεία της Γιόγκα για κάθε βήματος της αντιμετώπισης της μεγάλης πρόκλησης του Καρκίνου

Τόσο η Yoga όσο και η Yoga Therapy μπορούν να υποστηρίξουν τις διαφορετικές ανάγκες που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με καρκίνο κατά τη διάρκεια των διαφορετικών θεραπειών. Γνωρίζοντας τις ανάγκες των πασχόντων, τις παρενέργειες κάθε θεραπείας αλλά και το πώς λειτουργεί κάθε εργαλείο γιόγκα για αυτές τις συγκεκριμένες ανάγκες είναι απαραίτητο για μια ασφαλή και αποτελεσματική ενσωμάτωση της γιόγκα στην συνολική υποστήριξη των ατόμων που αντιμετωπίζουν αυτήν την πρόκληση.

1. Η διάγνωση φέρνει υψηλά επίπεδα άγχους ακόμα και κρίση ταυτότητας, ενώ επηρεάζει και το αναπνευστικό πρότυπο. Με απλά λόγια, τους κόβει την ανάσα.

Η επίγνωση της αναπνοής, οι πρακτικές αναπνοής που ενισχύουν την αργή αναπνοή (Russo et al., 2017) και η καθοδηγούμενη χαλάρωση (Hadjibalassi et al., 2018) έχουν θετικά αποτελέσματα στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, στον άξονα της υποθαλαμικής υπόφυσης των επινεφριδίων (HPA), μειώνοντας το άγχος και τον φόβο.

2. Η χειρουργική επέμβαση προκαλεί πόνο, δυσκαμψία, ίνωση και περιστασιακά στον καρκίνο του μαστού και λεμφοίδημα.

Πριν και μετά την επέμβαση, ο καθοδηγούμενος διαλογισμός ή yoga nidra ενισχύει τη χαλάρωση, μειώνει τα επίπεδα άγχους και την αντίληψη του πόνου σε συνδυασμό με ήπιες κινήσεις όπως φάνηκε σε πολλές έρευνες από ογκολόγους όπως στον καρκίνο του μαστού (Kovacik και Kovacik, 2011).

3. Η ακτινοθεραπεία, η χημειοθεραπεία, και η ορμονική θεραπεία σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με ναυτία, περιφερικές νευροπάθειες, μυοσκελετικούς πόνους και πόνους, καρδιοτοξικότητα που φαίνεται ως μειωμένη καρδιοαναπνευστική ικανότητα και τάση για υπεραερισμό, αϋπνία, κόπωση, κατάθλιψη και άγχος, αδυναμία συγκέντρωσης κι επιδείνωση της μνήμης λόγω μειωμένης νευρογένεσης, συμπτώματα εμμηνόπαυσης όπως εξάψεις, ενώ μακροπρόθεσμα οστεοπενία ή και οστεοπόρωση.

Η γιόγκα με την αργή αναπνοή, τις επαναλαμβανόμενες μικροκινήσεις των άκρων αλλά και γενικότερα με τις κινήσεις και βέβαια με τον καθοδηγούμενο διαλογισμό φάνηκε αποτελεσματική στη διαχείριση της περιφερικής νευροπάθειας και του κινδύνου πτώσης που προκαλείται από χημειοθεραπεία (Bao et al., 2020), στον μυοσκελετικό πόνο (Peppone et al, 2015), στην καρδιοτοξικότητα ((Kang et al., 2021), στην αδυναμία συγκέντρωσης και τη γνωστική εξασθένηση (Janelsins et al., 2016), στις εξάψεις (Cramer et al., 2015), στην καταπολέμηση της αϋπνίας (Mustian, 2013), στην κόπωση (Linh et al., 2019), στο άγχος και κατάθλιψη (Gonzalez et al., 2021) και στην οστεοπόρωση (Lu et al., 2016).

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η αποτελεσματικότητα της γιόγκα φαίνεται στη μείωση των δεικτών (κοιτοκίνες κτλ.) που μετρούν τη φλεγμονή σε άτομα με χρόνιες παθήσεις (Djalilova et al., 2018) και σε επιζώντες από καρκίνο του μαστού (Kiecolt-Glaser et al., 2014).

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Εύης Δημητριάδου https://yogatherapygreece.com/